Podsumowanie debaty o Społecznej Radzie Seniorów w Warszawie

We wtorek 4 lutego odbyło się spotkanie „Warszawa przyjazna seniorom?” inicjująca cykl warsztatów poświęconych powołaniu do życia Warszawskiej Rady Seniorów. W wypełnionej po brzegi sali Pałacu Ślubów rozmawialiśmy o tym w jaki sposób powołać Radę by była dobrą reprezentacją warszawskich seniorów i seniorek – zdolną do inicjatywnych działań i mającą realny wpływ na podejmowanie decyzji w mieście. W spotkaniu organizowanym przez Fundację ZACZYN oraz Urząd m. st. Warszawy, wzięli udział zaproszeni paneliści, a także 150 przybyłych uczestników i uczestniczek spośród których ponad 20 osób zdążyło zabrać głos w dyskusji.

 ZOBACZ FOTORELACJĘ Z WYDARZENIA (kliknij ten link)

Debatę rozpoczął dyrektor Biura Pomocy i Projektów Społecznych Tomasz Pactwa, który zaprezentował uchwaloną w zeszłym roku strategię Warszawa Przyjazna Seniorom zakładającą m. in. powołanie Społecznej Rady Seniorów. Najważniejszą częścią wystąpienia była oczywiście zapowiedź powołania tego ciała oraz propozycja modelu jego stworzenia.

Na zdjęciu paneliści: Krystyna Lewkowicz, Michał Szczerba, Joanna Erbel

Co jest zawarte w propozycji Biura Pomocy i Projektów Społecznych, która była dyskutowana na spotkaniu?

1. Proces tworzenia koncepcji funkcjonowania Rady zostanie przeprowadzony w pierwszym półroczu 2014 roku. Jest więc szansa, że rada powstanie jeszcze przed wakacjami.

2. Rada mogłaby liczyć 10 osób, każda z nich musiałaby mieć minimum 60 lat.

3. Spośród 10 osób, 2 zostaną wskazane przez Prezydent m. st. Warszawy, 2 przez Radę Miasta st. Warszawy, a 6 przez środowiska seniorskie skupione w organizacjach pozarządowych lub z częściowego wyboru mieszkańców miasta.

4. Kandydatów do rady będzie mogła zgłosić grupa 15 osób lub 5 organizacji pozarządowych.

5. Wyboru kandydatów reprezentujących „stronę społeczną” mogłyby dokonywać: KDS ds. osób Starszych i Kombatantów (2 członków), KDS ds. Uniwersytetów Trzeciego Wieku (2 osoby), sami seniorzy w ramach procedury wyborczej (2 osoby); ale też  inne forum, np. połączone senioralne KDS-y.

Dyskusja pozwoliła na postawienie, wspólnych dla przedstawicieli miasta oraz zgromadzonych seniorów, wniosków:

1. W radzie powinny się znaleźć tylko i wyłącznie osoby 60+.

2. Kompetencją Rady będzie monitorowanie strategii Warszawa Przyjazna Seniorom, a także opiniowanie i konsultowanie innych działań władz miasta w obszarach mających związek z funkcjonowaniem społecznym osób starszych.

3. Rada będzie inicjatywna, to znaczy, że będzie mogła samodzielnie formułować swoje plany, podejmować określone tematy, interweniować w sprawach.

4. Rada powinna być reprezentacją większą niż liczącą 10 osób.

5. Tryb wyboru ustalony na potrzeby powołania Rady pierwszej kadencji nie musi obowiązywać w przyszłości. Warto zagwarantować zwłaszcza możliwość powiększenia Rady o reprezentantów dzielnicowych Rad Seniora, o ile będą one powstawać.

6. Wybór członków Rady powinien następować tak aby jej reprezentanci nie strzegli interesów konkretnych środowisk seniorskich w Warszawie, co właściwie powinno wykluczać autonomiczny wybór części członków Rad przez reprezentantów konkretnych KDS, nie wyklucza zaś wspólnego wyboru Rady przez połączone, już funkcjonujące ciała, np. KDS-y lub KDS-y z ewentualnym udziałem Rady Pożytku Publicznego czy innych.

GŁOSY UCZESTNIKÓW DEBATY:

WYPOWIEDŹ  PAWŁA KUBICKIEGO:

KOMENTARZ DYREKTORA PACTWY DO PROPOZYCJI UCZESTNIKÓW SPOTKANIA:

Co dalej z procesem konsultacji?

Debata otworzyła proces konsultacji społecznych, który będzie trwał przez najbliższe tygodnie. Wszelkie pytania i sugestie można kierować do Biura Pomocy i projektów Społecznych, a także do Fundacji ZACZYN, która jest partnerem w procesie prowadzenia konsultacji społecznych.

Na marzec 2014 zaplanowano zaś cztery warsztaty partycypacyjne w czasie których omawiane będą wszelkie zagadnienie dotyczące Rad Seniora. Pierwsze spotkanie odbędzie się w poniedziałek 3 marca i będzie przeznaczone dla członków obu senioralnych KDS. Wypracowane na nim wnioski zostaną poddane dalszemu omówieniu na otwartych spotkaniach, które odbędą się w różnych dzielnicach i o różnych porach. Wszystkie terminy konsultacji zostaną podane do wiadomości do 20 lutego 2014.

W kwietniu 2014 roku stworzony zostanie raport z konsultacji do którego będzie można złożyć swoje uwagi. Po odniesieniu się do nich opublikowany będzie ostateczny raport katalogujący wszystkie głosy pojawiające się w czasie konsultacji. Raport będzie zawierał rekomendację dotycząca trybu powołania Warszawskiej Rady Seniorów (oczywiście bez nazw członków czy kandydatów, ci zostaną wyłonieni później).

Już teraz zachęcamy do wyrażania swojej opinii i sugestii dotyczących różnych aspektów powołania i funkcjonowania Warszawskiej Rady Seniorów. Zapoznamy się z Państwa mailami oraz pismami. Chętnie opublikujemy na stronie internetowej oraz w newsletterze każdy Państwa głos, podpisany nazwiskiem autora bądź nazwą organizacji, którą reprezentuje.

Jakie kwestie związane z tematyką powołania Rady warto uznać za bazowe?

Aby polepszyć komunikację i wymianę argumentów zasadne jest podzielenie tematów dotyczących powołania Warszawskiej Rady Seniorów. Prosimy o zgłaszanie sugerowanych rozwiązań wraz z uzasadnieniem w poniższych obszarach. Oczywiście nie wyczerpują one listy zagadnień wobec których możecie Państwo zająć stanowisko. Bazowe obszary do dyskusji to:

1. Liczba osób w Radzie. Ilu członków powinna mieć Rada by była w stanie efektywnie pracować.

2. Kadencja Rady. Ile lat powinna trwać kadencja członków Rady?

3. Mianowanie/wybór do Rady. Kto i na jakie zasadzie wybiera poszczególnych członków.

4. Wiek wybieranych i wybierających. Ile lat mają mieć członkowie Rady i osoby dokonujące wyboru?

5. Reprezentacja terytorialna. Czy członkowie w przyszłości powinni się wywodzić z Rad dzielnicowych?

6. Komunikacja i współpraca z miejskimi podmiotami. Jakie procedury i narzędzia mogą zagwarantować, że Rada będzie skutecznie osiągać zakładane cele?

7. Organizacja prac Rady. Jak często powinna spotykać się Rada i czy powinna mieć ona swoje zaplecze, np. sekretariat, budżet na ekspertyzy, siedzibę?

8. Kompetencje Rady. Czy kompetencje Rady powinny zostać zdefiniowane ogólnie czy szczegółowo?

Na zdjęciach paneliści: dyrektor Tomasz Pactwa, dr Paweł Kubicki

Jakie jest stanowisko Fundacji ZACZYN?

Zachęcamy do zajmowania głosu ws. tworzenia Warszawskiej Rady Seniorów. W ramach zachęty pozwalamy sobie na wyrażenie pierwszych refleksji i pomysłów na temat modelu tworzenia i funkcjonowania Rady:

1. Liczba osób w Radzie. Powinno to być więcej niż 10, ale mniej niż 20 osób. Rada 14 czy 16 osobowa będzie na tyle liczna by stanowiła szeroką reprezentację zróżnicowanej grupy osób 60+, związanych z różnymi instytucjami zrzeszeniowymi, będących w bardzo różnym wieku, korzystających z usług społecznych o bardzo różnej jakości. Jednocześnie, będzie to rada tak nieliczna by możliwe było porozumienie w niej. Rada mniejsza niż dziesięcioosobowa będzie dysfunkcjonalna bo nie stworzy podzespołów (do których dopraszać będzie można ekspertów zewnętrznych), rada większa niż kilkanaście osób ugrzęźnie w problemach komunikacyjnych (dyskutowanie luźnych opinii zamiast procedowania spraw).

2. Kadencja Rady. Na pewno mniej niż cztery lata. Rada ma być sprawna. Jeśli ma coś zmienić to musi działać dynamicznie. Czteroletnie zasiedzenie członków uczyni z niej Radę Mędrców. Wiele jest organizacji senioralnych, które działają w ten sposób. Nie słychać jednak wiele o ich działalności.

3. Mianowanie/wybór do Rady. Największe wyzwanie. I kilka spraw:

– Znaczną większość składu Rady powinny stanowi osoby powołane przez środowiska senioralne, czyli nieformalne zrzeszenia mieszkańców czy organizacje pozarządowe statutowo zajmujące się sprawami seniorów. Rada powinna być różnorodna i reprezentatywna, ale nie względem instytucji. W radzie powinny być osoby sześćdziesięcioletnie, ale i osiemdziesięcioletnie, zarówno znające tematykę edukacji w trzecim wieku, ale i rozumiejące problemy dziennych domów opieki, tak wyspecjalizowane w sprawach transportu publicznego, jak i posiadające wiedzę o stanie miejskich zasobów komunalnych… Warunkiem powołania takiej rady jest pozostawienie partykularnych interesów za drzwiami. Dlatego jedno z rozwiązań zaproponowanych przez miasto stanowczo odrzucamy: by swoich członków rekomendowały niezależnie KDS ds. osób starszych i kombatantów, oraz KDS ds. UTW.

Proponujemy by wyboru spośród zgłoszonych kandydatów dokonywani na wspólnym zebraniu obu KDS-ów, Rady Pożytku Publicznego Miasta st. Warszawy (członków reprezentowanych przez organizacje społeczne) oraz członków wszystkich innych KDS mających 60 i więcej lat. Część składu Rady powinni dokonać mieszkańcy, ale z uwagi na skomplikowanie procesu wyborczego proponujemy rozwiązanie to wprowadzić już przy wyborze kolejnej Rady. Dobrym rozwiązaniem byłoby też wprowadzenie do Rady reprezentantów Rad dzielnicowych. Te jeszcze nie istnieją, więc również jest to rozwiązanie na przyszłość.

– W radzie powinni znaleźć się reprezentanci Prezydenta Warszawy i Rady Miasta. Obecnie byłyby to osoby wybierane przez osoby z jednego obozu politycznego, ale w przyszłości nie musi przecież być tak, że prezydent i większość radnych reprezentuje jedna ugrupowanie polityczne. Powołane do Rady powinny zostać osoby 60+. Nie mamy nic przeciwko by były to nawet osoby współpracujące w niedalekiej przeszłości magistratem lub piastujące fotele w radzie. Czemu?

Bo wiedzą jak przyśpieszyć procedury i do jakich drzwi zapukać by załatwić problem. A jak wprowadzą do Rady układy zależności w których pozostają? Cóż, zawsze będą w mniejszości. A wiek również zobowiązuje do innych lojalności.

4. Wiek wybieranych i wybierających. I znów kilka spraw:

– Kto zgłasza kandydatów? Miejscy urzędnicy zaproponowali by było to 5 razem działających organizacji senioralnych bądź 15 osób. Nie twórzmy rozbudowanych regulaminów. Niech reprezentantów strony społecznej zgłasza 15 osób w wieku minimum 60 lat, a wybór Prezydenta i Rady Miasta zostawmy Prezydentowi Warszawy i Radzie Miasta.

– Ile lat mają mieć wybierający?. Czy zabronimy prezydentowi miasta w wieku niesenioralnym lub młodszym radnym wyboru ich przedstawicieli? Nie prowadźmy działań dyskryminacyjnych i nie wyłączajmy również głosu młodszych członków senioralnych KDS-ów. Oczywiście osób 60+ dokonujących wyboru powinno być jak najwięcej i wzmocnieniu ich pozycji powinny służyć mechanizmy wyborcze.

– Ile lat mają mieć wybierani? Do rady powinny trafiać jedynie osoby mające rocznikowo 60 i więcej lat. Rada ma być przecież formą samorządności określonej grupy wiekowej. Niech jednak jej przyszli członkowie pamiętają, że będą się zajmować sprawami dotyczącymi seniorów dzisiejszych, ale i osób, które dopiero będą stykać się z wyzwaniami związanymi ze starzeniem się.

5. Reprezentacja terytorialna. Dzielnice nie mają obowiązku powoływania Rad Seniorów. Jeśli jednak wszystkie bądź prawie wszystkie powołają je w przyszłości to powinny one mieć wpływ na funkcjonowanie Warszawskiej Rady. Oczywiście Mokotów nierówny dziesięciokrotnie mniejszej Wesołej. Nie chodziłoby więc o wyznaczenie 18 przedstawicieli, którzy dbali by tylko o interesy swoich dzielnic. Do rady powinni w przyszłości wejść reprezentanci dzielnic zebranych w kilka okręgów równych nie ze względu na sumowanie do względnie równej liczby ich mieszkańców, ale względnie równej wielkości populacji 60+ (w końcu odsetek seniorów w różnych warszawskich dzielnicach bardzo się różni). Taka reprezentacja mogłaby liczyć nawet i więcej niż połowę składu Rady marginalizując partykularne konflikty różnych komisji czy organizacji, które obecnie będą rzutować na wyborze szacownego gremium. Zostawmy sobie furtkę otwartą, ale nie czekajmy miesięcy i lat na powołanie rad dzielnic.

6. Komunikacja i współpraca z miejskimi podmiotami. Jeśli w Radzie nie będzie przedstawicieli Prezydenta i Rady Miasta to będziemy mieli problem z inercyjnością Rady, która wyda stanowisko, ale utknie w procedurach egzekwowania działań do których podjęcia wezwie. Tryb urzędowy to tryb urzędowy. Potrzebny jest więc łącznik z magistratem oraz Radą Miasta. Jeśli nie będzie go w samej Radzie, musi być obok nowo utworzonego ciała. Tylko po co tworzyć przybudówki zamiast zbudować duży dom oparty na solidnych fundamentach zróżnicowanych kompetencji?

7. Organizacja prac Rady. Tegoroczny budżet nie pozwala na wyasygnowanie nowych środków na wsparcie Rady. Biuro Pomocy i Projektów Społecznych deklaruje jednak powołanie u siebie nowej komórki, w której przynajmniej jedna osoba zajmowałaby się obsługą Rady. Sama Rada powinna wyrazić swoje potrzeby wkrótce po rozpoczęciu pracy, ale już teraz sygnalizujemy: Rada powinna się spotykać częściej niż raz w miesiącu, a jej członkowie powinni mieć regularne dyżury. Rada musi mieć możliwości techniczne by odpisywać na listy oraz finansowe by zamówić ekspertyzę. Konieczne jest choćby najmniejsze biuro z obsługą sekretariatu oraz wydzielony budżet, jeśli nie na organizowanie konsultacji społecznych dotyczących spraw szczegółowych (te na wniosek Rady Seniorów i we współpracy z nią mogą organizować odpowiednie departamenty urzędu miasta), to przynajmniej na ekspertyzy i badania.

8. Kompetencje Rady. Rada powinna monitorować strategię, opiniować pomysły miejskich urzędników, wychodzić z własną inicjatywą. Chcielibyśmy by wyznaczony przez radę przedstawiciel mógł wziąć udział w Komisji Rady Miasta z prawem głosu. Pytanie czy rada będzie chciała tego samego?

Zapraszamy do dyskusji!