Fundacja Zaczyn powstała w 2011 roku, posiada status OPP. Realizuje wyłącznie działania misyjne.
NASZA MISJA i NARZĘDZIA DZIAŁANIA
Zaczyn działa na rzecz poprawy dobrostan seniorów, a więc grupy liczącej dziś niemal 10 mln osób (25% populacji), która w przyszłości znacznie się zwiększy (33% w 2030 roku, 40% w 2050 roku). Fundacja jest wiodącą polską organizacja mającą na celu: wzmocnienie autonomicznego głosu osób starszych w debacie publicznej i zwiększenie priorytetu spraw tej społeczności w ramach polityk publicznych. W ostatnich latach Fundacja coraz skuteczniej prowadzi misję na rzecz ekspozycji spraw osób starszych oraz aktywizacji obywatelskiej seniorów – grupy o ogromnym, acz niewykorzystanym potencjale społecznego oddziaływania.
Jednocześnie wzmacniamy swoje działania na rzecz tworzenia, testowania, wdrażania i upowszechniania skutecznych rozwiązań szczegółowych i polityk systemowych mających na celu realne podniesienie jakości życia osób starszych. To właśnie opracowywanie innowacji społecznych i technologicznych, oraz animowanie debaty publicznej w sprawach związanych ze starzeniem się społeczeństwa, staje się główną osią naszej działalności.
Adresatami naszych projektów są zarówno seniorzy obecni jak i przyszli – a więc osoby, które mają możliwość świadomego i twórczego zaprojektowania strategii życia w tzw. trzecim wieku w taki sposób, by podtrzymać i rozwinąć aktywność społeczną i obywatelską, a tym samym wzmocnić głos osób starszych w debacie publicznej, zabiegać o reformy polityk publicznych przygotowujących państwo i społeczeństwo na znaczne wyzwania demograficzne (Polska będzie w przyszłości najstarszym społeczeństwem w UE, a wciąż nie jest gotowa na takie wyzwanie strukturalne), a także odkłamywać niekorzystne stereotypy dotyczące seniorów (które często uzasadniają zaniechania reform na rzecz grupy, do której prawie każdy z nas dołączy).
Organizacja od kilku lat intensyfikuje aktywność rzeczniczą skierowaną do środowisk opiniotwórczych i decyzyjnych np. polityków, dziennikarzy, ekspertów, samorządowców, urzędników, innowatorów. Misję tą realizuje m. in. poprzez wydawanie i upowszechnianie treści pisma „Polityka Senioralna” (ukazującego się od 2016 r. jedynego w Europie Centralnej pisma eksperckiego poświęconego systemowym wyzwaniom starzenia się społeczeństwa, przedstawiającego diagnozy i rekomendację dla różnorodnych interesariuszy, www.polityka.zaczyn.org ), a także poprzez rozwijanie „SeniorHub. Instytutu Polityki Senioralnej” (działającej od 2020 r. pierwszego w Polsce think-tanku zajmującego się opracowywaniem i lobbowaniem rozwiązań korzystnych dla osób starszych, www.seniorhub.pl ).
Organizacja od początku była misyjna, niezależna i nastawiona na podejmowanie działań prowadzących do realnej zmiany systemowej lub przynajmniej wypracowania istotnych rezultatów w węższych obszarach podejmowanych interwencji społecznych. Wszystkie nasze projekty planujemy i prowadzimy wspólnie z grupą wolontariuszy i współpracowników 60+, który tworzą rozproszony zespół obejmujący kilkanaście miejscowości. Jesteśmy autentycznie jedyną międzypokoleniową organizacją prosenioralną w Polsce, tzn. angażujemy do działań ciał statutowych, stałego zespołu, współpracowników i wolontariuszy nie tylko osoby „młode” lub nie tylko osoby „dojrzałe”, ale korzystamy z doświadczeń i pracy ludzi w wieku -30 czy 60+.
Od 2014 foku prowadzimy programy mentoringowe obejmujące lokalnych liderów czy społecznych dziennikarzy 60+. Pracowaliśmy już w prawie stu miejscowościach i wdrożyliśmy do działań publicznych ponad 1000 osób 60+. Wzmacnialiśmy zarówno organizacje lokalne poszukujące pomocy na rzecz wzmocnienia ich skuteczności i profesjonalizacji (niemal 50 organizacji w ciągu prawie dekady i ponad 500 tysięcy złotych zaangażowane w ich rozwijanie), jak również nieformalne inicjatywy (w tym np. studenckich kół naukowych) oraz Rady Seniorów działające w ok. 400 polskich gminach (w ramach naszych programów organizowaliśmy Rady w 46 miejscowościach, a senioralne samorządy z kolejnych 60 wspieraliśmy w procesach rozwojowych w pierwszych latach ich istnienia).
Fundacja prowadzi od lat ważne i mocno komentowane kampanie społeczne i towarzyszące im działania lokalne.
NASZE OSIĄGNIĘCIA
Najgłośniejszym przedsięwzięciem jest realizowana od 2014 roku coroczna ogólnopolska Parada Seniorów i Piknik Pokoleń (www.parada.zaczyn.org, po COVID wracamy z wydarzeniem w 2024 roku), największe w Europie (nie mylimy się – ostatnia edycja to 14 tys. uczestników i 8 mln kontaktów poprzez media) wydarzenie publiczne gromadzące osoby 60+ i jednocześnie kampania społeczna pozwalająca na prezentowanie pozytywnego wizerunku osób starszych, odkłamywanie stereotypów na temat seniorów, prezentowanie grupy społecznej osób 60+ jako niejednolitej, zróżnicowanej i posiadającej wiele potencjałów, jak również problemów. Wydarzenie organizowane jest z udziałem ponad 300 podmiotów lokalnych gromadzących seniorów licznie odwiedzających Warszawę w trakcie Parady, ma licznych sponsorów publicznych i komercyjnych, a także kilkudziesięciu oficjalnych ambasadorów publicznych – dziennikarzy, aktorów, muzyków i innych osób rozpoznawalnych. Twarzą i współautorką koncepcji Parady jest najstarsza polska prezenterka muzyki – DJ Wika.
W latach 2018-2021 roku Fundacja przygotowała i wdrożyła kampanię społeczną pod nazwą ”Zrozumieć Starość”, której partnerem była Promedica 24 i TVP – na jej antenach kilkaset razy wyemitowała specjalny spot zwracający uwagę na trudną sytuację niesamodzielnych i osamotnionych seniorów). W ramach kampanii skonstruowaliśmy również specjalne „kombinezony geriatryczne” pozwalające się młodszym osobom znaleźć w ciele osoby o 50 lat starszej. Odwiedziliśmy z kombinezonami ponad 100 szkół, szpitali, urzędów, redakcji mediów itp. Dodatkowo wydaliśmy i rozdystrybuowaliśmy w kilkunastu tysiącach egzemplarzy bezpłatny poradnik dla opiekunów osób starszych i stworzyliśmy też serwis www.Zrozumiec-Starosc.pl gdzie umieszczono dziesiątki poradnikowych materiałów dla opiekunów osób starszych.
Wcześniej, tj. w latach 2016-2017 realizowaliśmy kampanię społeczną Zauważeni! wspólnie z redakcję programu TVN Uwaga! W ramach kampanii seniorzy prowadzili kilka odcinków Uwagi! realizowane były materiały interwencyjne w kwestiach senioralnych oraz prezentujące potencjał społeczny osób starszych, a w ponad 200 szkołach w Polsce miały miejsce realizowane przez nas lekcje o starości. Odbył się także konkurs na materiały dziennikarskie o tematyce starzenia się – prace przesłało kilkuset uczniów z całej Polski.
Fundacja od 2015 roku prowadzi, wspominany już, program wspierania Rad Seniorów – jako jedyna organizacja w Polsce pracujemy z Radami nieprzerwalnie. Pomagamy lokalnym aktywistom i samorządom zakładać Rady, określać ich cele i programy, a następnie przez okres do dwóch lat wspieramy Rady w procesie tzw. inkubacji. Do tej pory z inicjatywy i przy współudziale Fundacji powstało 46 nowych Rad Seniorów, a 60 innych skorzystało z programu inkubacji obejmującego szkolenia, doradztwo, mentoring, wspólną realizację mikro-projektów (z naszym finansowaniem), a także realizację kampanii informacyjnych i społecznych podnoszących lokalną świadomość o istnieniu senioralnego samorządu oraz o jego kompetencjach. Z naszej oceny wynika, że niemal wszystkie wspierane Rady należą do ogólnopolskiej czołówki – podejmują realne inicjatywy i zmieniają lokalne polityki obejmujące seniorów. Od 2015 realizujemy coroczne, jedyne w Polsce kilkudniowe „Szkoły Mazowieckich Rad Seniorów”, które pozwalają na edukację, integrację, empowerment ponad 150 radnych seniorów z większości mazowieckich Rad. Realizowaliśmy również trzy analogiczne wydarzenia na terenie Wielkopolski. Od 2016 roku realizujemy największą senioralną konferencję na Mazowszu pn. Kongres Organizacji Senioralnych na Mazowszu gromadzący co roku ponad 200 reprezentantów Rad Seniorów, organizacji pozarządowych oraz JST realizujących realne polityki senioralne. W ramach naszej działalności eksperckiej i doradczej pomogliśmy opracować 11 kompleksowym gminnych strategii Polityki Senioralnej.
Od 2015 roku Fundacja prowadzi systematyczne działania w zakresie edukacji cyfrowej osób 60+. Do tej pory, w ramach regularnych kursów, wdrożyliśmy w cyfrowy świat kilka tysięcy seniorów, a w ramach autorskiego formatu interaktywnych lekcji pokazowych „Kafejka Cyfrowa” rozwinęliśmy kompetencje kilkunastu tysięcy osób 60+ we wszystkich województwach. Dodatkowo opracowaliśmy innowacyjne scenariusze kształcenia zakładające wyposażanie seniorów w umiejętności funkcjonalne, pozwalające nawiązywać nowe relacje, realizować się społecznie, rozwijać kompetencje różnego rodzaju. Dostępne na wolnej licencji programy służą dziś szkoleniu seniorów przez ponad sto podmiotów. Zostały również kilkukrotnie nagrodzone w kraju i za granicą. Nasze działanie cyfrowe finansowaliśmy ze środków m. in. programu ASOS/Aktywni+, Urzędu m.st. Warszawy czy MetLife Foundation New York.
W latach 2020-2022 realizowaliśmy bardzo duży program edukacji cyfrowej „Sovo-dostępne radio internetowe” (www.radiosovo.pl ) wspólnie z Fundacją Pro-Cultura (lider) oraz Polskim Stowarzyszeniem na rzecz osób z Niepełnosprawnością Intelektualną, w ramach którego w ponad 40 miejscowościach tworzymy grypy radiowe przygotowujące materiały na stronę Radia Sovo. 15 takich grup gromadzi seniorów (od Sanoka do Świnoujście, od Giżycka po Nysę), którzy od podstaw uczyli się użytkowania narzędzi cyfrowych, pracy radiowca, działań z zakresu pozyskiwania informacji i kontroli instytucji publicznych, a dziś wspólnie pracują rozwijając portal internetowy. Prócz ich działań w projekcie prowadziliśmy również szkolenia cyfrowe obejmujące: 20 grup realizujących zajęcia 20 godzinne, 100 spotkań tematycznych na UTW, a także realizowaną online-Akademię Cyfrową Sovo obejmująca kilkadziesiąt spotkań realizowanych na platformie cyfrowej. W ramach projektu przeszkoliliśmy prawie 3000 osób w ramach projektu. Działanie realizowane było ze środków UE będących w dyspozycji Centrum Projektów Polska Cyfrowa, podległego Ministerstwu Rozwoju.
W 2014 roku stworzyliśmy program edukacji medialnej „Zdaniem Seniora”, który zaowocował stworzeniem i utrzymaniem do dziś jedynej gazety w Polsce „Zdaniem Seniora” o kilkunastotysięcznym nakładzie, redagowanej wyłącznie przez osoby 60+, zarówno profesjonalnych dziennikarzy jak i przeszkolonych amatorów – autorów poruszających ważkie tematy interesujące osoby dojrzałe wiekiem.
Rozwinięciem tych działań była pierwsza w Polsce internetowa telewizja dedykowana dojrzałym widzom Telewizja Pokolenia (www.telewizjapokolenia.pl), która w 2020 i 2021 roku nadała 10 autorskich formatów przygotowywanych z udziałem i prowadzonych głównie przez seniorów. W ramach działania wspartego przez Ministerstwo Rodziny i Mazowieckie Centrum Polityki Społecznej przygotowaliśmy dla seniorów w trudnym covidowym czasie programy poradnikowe, dotyczące zdrowego żywienia, dbałości o zdrowie, dotyczące kwestii prawnych czy audycje podnoszące kompetencje cyfrowe. Programy były realizowane w sposób profesjonalny i w komplecie dostępne są na naszym www i na YouTube. Jednocześnie kanały te były jedynie uzupełnieniem głównego kanału dystrybucji tj. Facebooka. Tam nasze audycje dotarły do niepowtarzalnej liczby odbiorców liczonej przez FB, press-service oraz w ramach profesjonalnej usługi analitycznej SoTrender, na 2,1 mln osób 55+. Ogółem ponad 120 przygotowanych materiałów zostało odtworzonych na Facebooku ponad 15 mln razy co daje ponad 100 tysięcy widzów każdego odcinka i pokazuje na zapotrzebowanie osób starszych na ambitne treści edukacyjne i mądrą rozrywkę dedykowaną tej grupie i w raz z jej reprezentantami przygotowywaną.
Od 2016 roku Fundacja wydaje wspomniane pismo „Polityka Senioralna”, które ma charakter popularno-naukowy i wokół którego zgromadziło się ponad 50 krajowych i zagranicznych badaczy czy analityków. Pismo adresowane jest do grona specjalistów – osób z różnych dziedzin i o różnych afiliacjach, które posiadają jakiekolwiek możliwości pozytywnego wpływania na życie seniorów w skali lokalnej czy krajowej. Bezpłatne pismo w wersji drukowane i elektronicznej ma 12 000 odbiorców i dostępne jest m. in. na www.polityka.zaczyn.org
W 2020 roku Fundacja podjęła się odważnego projektu powołania „SeniorHub. Instytutu Polityki Senioralnej” (www.seniorhub.pl). Instytut tworzy dziś 6 osób ze stałego zespołu zarządczo-administracyjnego, 15 członków Rady Ekspertów/Rady Programowej (uznani badacze w tym profesorowie i aktywiści) i ponad 30 innych badaczy tworzących 10 zespołów tematycznych. Instytut zainicjowała już 12 własnych badań (więcej na www), w tym opartych o obszerne badania opinii publicznej na próbach rzędu do 1000 osób. Na podstawie tych badań opublikowaliśmy 11 raportów badawczych dystrybuowanych do kluczowych interesariuszy, które były omawiane w mediach ponad 100 razy. Zrealizowaliśmy również kilka innych publikacji i wydarzeń publicznych, specjalne tematyczne numery pisma „Polityka Senioralna” oraz liczne inne działania mające na celu dostarczenie rekomendacji do zmian polityk publicznych w taki sposób by lepiej przygotować gminy, regiony, kraj, system ekonomiczny i samych seniorów na wyzwania związane z masowym i szybkim starzeniem się społeczeństwa. Instytut uruchomiliśmy przy wsparciu NIW w ramach PROO4. Do partnerów, z którymi realizowaliśmy projekty badawcze należą: Pracownia Więzi, Krajowa Izba Gospodarcza, Klub Jagielloński, Nowa Konfederacja, Warszawski Instytut Bankowości, CFA Society Polska, Izba Zarządzających Finansami i Aktywami, SeniorApp. Działania instytutu dokumentujemy na www.seniorhub.pl.
W latach 2021-2023 realizowaliśmy program badawczy i upowszechniający Inheal finsansowany ze środków Funduszu Wyszehradzkiego, w ramach którego zajmowaliśmy się tzw. healt literacy, czyli umiejętnościami zdrowotnymi/kompetencjami zdrowotnymi w krytycznej grupie osób starszych z regionu Europy Środkowej. Program realizowaliśmy wspólnie z partnerami m. in. Ubiwersytetetm Karola w Pradze, Uniwersytetem w Koszycach i MediScan z Budapesztu. Efektem działań jest oryginalna metodologia rozwijania kompetencji zdrowotnych u osób starszych, obejmująca też modłów szkoleniowy dla edukatorów.
Od jesieni 2023 r. nasza organizacja jest członkiem COST Action CA22667 finansowanej ze środków KE, obejmującej kilkunastu partnerów europejskich budujących struktury współpracy na rzecz reintegracji społecznej i budowania potencjału partycypacji osób starszych w Europie. Reprezentant naszej organizacji zasiada w zarządzie akcji, której perspektywa kończy się w 2027 roku.
–
Do naszych grantodawców i partnerów publicznych należą m. in: Narodowy Instytut Wolności, Ministerstwo Rodziny, Urząd m. st. Warszawy, Urząd Marszałkowski Województwa Mazowieckiego oraz kilkadziesiąt organizacji zrzeszeniowych oraz ponad sto gmin. Współpracujemy z Polskim Związkiem Emerytów, Rencistów i Inwalidów, zrzeszeniami UTW, biurem RPO, uniwersytetami, zrzeszeniami Rad Seniorów, kilkudziesięcioma organizacjami lokalnymi. Realizowaliśmy programy ze środków zagranicznych, m. in. Metflife Foundation oraz SwissGrants czy Funduszu Wyszehradzkiego. Otrzymaliśmy nagrody sygnowane m. in. przez Deloitte, Microsoft, KRRiTV, Ministerstwo Cyfryzacji. Nasz reprezentant zasiadał w Radzie Polityki Senioralnej przy Ministerstwie Rodziny jako jedyny reprezentant niesieciowych NGO.